Kryzys w polskim systemie oświaty nie powstał w trakcie rządów Prawa i Sprawiedliwości i nie jest wyłączną zasługą ministra Przemysława Czarnka. Oczywiście, obecny minister niewiele robi, żeby ten kryzys zażegnać, on go raczej systematycznie raz na jakiś czas podlewa benzyną.
Polskie szkoły zaczynają przypominać pewnego rodzaju urzędy do spraw kształcenia. Nauczyciele mają przestrzegać ściśle wytyczonej podstawy programowej i wręcz trzymać kurs jak nawigatorzy na statkach. Przy czym rozkazy wydaje kto inny. Rozkazy wydaje minister.
Zmiany są potrzebne - i z tym wszyscy się zgadzamy. Co najważniejsze, my nie musimy wyważać drzwi, one są otwarte. Wystarczy zerknąć na inne państwa, np. na Finlandię. Fińska szkoła przede wszystkim wspiera indywidualne cechy uczniów, rozbudza ich kreatywność, wzmacnia poczucie własnej wartości i ich silne strony.
Fiński system edukacji jest nastawiony na wyeliminowanie współzawodnictwa między uczniami. Młodym Finom od początku edukacji wpaja się, że wszyscy są równi, każdy ma lepsze jak i gorsze strony. Nie wzbudza się w nich wyścigu szczurów.
W Finlandii wszystkie formy nadzoru nad pedagogami zostały zlikwidowane w latach 90-tych. Nauczyciele sami wybierają materiały dydaktyczne jak również sposób przekazywania wiedzy uczniom. I wreszcie, sami wybierają sposób ich oceniania.
Polska szkoła, poza problemami systemowymi, ma jeszcze jeden zasadniczy problem: za dużo w niej Karola Wojtyły a za mało Janusza Korczaka. Nie potrafię zrozumieć - i zalecam też państwu taką refleksję - co się stało w naszym państwie, że w ojczyźnie wybitnego obrońcy praw dziecka, wręcz ojca praw dziecka, wybitnego pedagoga Janusza Korczaka więcej szkół nosi imię monarchy absolutnego, którym jest papież, niż Janusza Korczaka?
Tu chodzi o pewnego rodzaju pamięć o jednostce i krzewienie jej myśli, myśli bardzo mądrych a wręcz rewolucyjnych w tamtym okresie, które są aktualne do dzisiaj. Pozwolę sobie zacytować jeden cytat Janusza Korczaka. Idealnie opisuje taką szkołę, za którą ja się opowiadam: “Nie takie ważne, żeby człowiek dużo wiedział, ale żeby dobrze wiedział, nie żeby umiał na pamięć, a żeby rozumiał, nie żeby go wszystko troszkę obchodziło, a żeby go coś naprawdę zajmowało”. Taka powinna być szkoła.
Sebastian Gaweł, Federacja Młodych Socjaldemokratów, członek zarządu miejskiego Nowej Lewicy w Kielcach (wypowiedź w audycji Polityczne Studio Młodych Radio Kielce, 27.12.2022)